Digitaliseren en het KOOP

Iedereen die enige ervaring heeft in Supply Chain Management zal al wel vertrouwd zijn met het concept van het ‘KlantenOrder OntkoppelingsPunt’ of KOOP (zoek ‘CODP’ of ‘Customer Order Decoupling Point’ als je er in het Engels meer over wil lezen). Een eenvoudig en elegant begrip dat aangeeft tot waar een order van een klant impact heeft op de supply chain. Vanaf het KOOP ga je specifiek voor DAT order werken, ervoor werk je op forecast naar een voorraadpunt.

Bij de meeste consumentenproducten ligt het KOOP volledig achteraan de keten: je gaat naar de winkel voor een pak koekjes, en als een bepaalde soort er niet is, neem je gewoon een concurrerend merk. Anders ligt het bij de bouw van een huis: dat wordt specifiek voor één klant ontworpen. Het is duidelijk dat hoe eerder in de keten het KOOP ligt, hoe langer een klant zal moeten wachten op het product.

Kenmerken van de supply chain op basis van het KOOP

Over het algemeen wordt gesteld dat vóór het KOOP de supply chain eerder ‘Lean’ kenmerken vertoont: je probeert zo efficiënt mogelijk producten naar een voorraad te leveren.

Na het KOOP wil je dan weer zo vlot mogelijk de producten bij de klant krijgen. Er zal enige flexibiliteit nodig zijn, en de extra capaciteit om die te bieden, zorgt ervoor dat je niet aan een optimale efficiëntie kan werken. We spreken dan van ‘Agile’ karakteristieken in de supply chain.

Om het verschil duidelijk te maken kan je het volgende voorbeeld nemen: je gaat niet met een twintigtonner individuele pakketjes ’to order’ leveren, evenmin dat je een vloot camionettes gaat inzetten om een bestelling wasmiddelen in het distributiecentrum van een grootwarenhuisketen af te zetten.

Welke invloed heeft de nieuwe economie op het KOOP?

Als we het over het KOOP hebben, kunnen we er niet omheen dat het uiteindelijk de klanten zijn die bepalen hoe lang ze op een product willen wachten. Als je product generiek is, zal de klant een artikel van je concurrent nemen als jouw goederen niet op voorraad zijn. Anderzijds rijzen de kosten de pan uit als je overal dichtbij de eindklanten grote voorraden wil voorzien.

Het komt er dus op aan om zo goed mogelijk te voorspellen waar in de leverketen jouw producten moeten zijn. Dit is al een eerste punt waar nieuwe technologie kan helpen. Forecasts kunnen veel betrouwbaarder gemaakt worden door rekening te houden met meer datapunten, en door een toegenomen transparantie van de hele keten.

Een andere strategie is natuurlijk om je product zo uniek te maken dat klanten er wel op willen wachten. ‘Uniek’ kan hier letterlijk verstaan worden: door 3D-printen en andere flexibele productietechnieken is het mogelijk geworden om op maat van de klant iets te maken. Dit kan bovendien binnen een redelijke termijn en tegen een aanvaardbare kost.

Een andere reden waarom de klant wil wachten is wanneer hij daardoor een lagere prijs bekomt. Chinese e-commerce webshops die artikels aanbieden tegen spotprijzen, maar waar je dan wel verschillende weken op moet wachten, zijn hier een extreem voorbeeld van.

Technologie inzetten op de beste manier

Wanneer je het KOOP bepaald hebt, ligt de supply chain strategie vast. Het komt er dan op aan om nieuwe technologie in te zetten die de strategie optimaal ondersteunt.

Er zijn tegenwoordig heel veel technieken die de flexibiliteit in de hele keten en de  productie verhogen – denken we maar aan cobots die flexibel te programmeren zijn of 3D printers. Echter, dit is misschien niet de meest efficiënte manier van werken voor het KOOP. Hier kan je misschien beter werken in grotere volumes die toch door een voorraad gebufferd worden. Als je dergelijke grote lotgroottes produceert, dan loont het misschien eerder de moeite om te investeren in extra simulatie of sensoren om de productie zo efficiënt mogelijk te laten verlopen.

Iedere omgeving is anders natuurlijk, en het reduceren van efficiënte lotgroottes is een belangrijk aandachtspunt in de hele ‘Lean’-filosofie – ook voor het KOOP – maar het punt blijft dat afhankelijk van de karakteristieken niet iedere technologie evenveel return zal bieden. 

Verleg het KOOP tot na het ‘Order’

Producten bevatten meer en meer digitale componenten en software. Dat geeft de mogelijkheid om functionaliteit toe te voegen lang nadat de klant het product voor het eerst gebruikt. Tesla biedt bijvoorbeeld kopers de mogelijkheid om achteraf de autopilot te upgraden. Je betaalt dan wel iets meer dan wat je oorspronkelijk zou betalen, maar door op deze manier creatief om te gaan met opties laat je de klant meer keuze en wordt ook de productie vereenvoudigd. Natuurlijk zijn er grenzen aan deze mogelijkheid. Je gaat niet een panoramisch dak of lederen zetels met software kunnen activeren. De zetelverwarming wordt wél in alle Tesla’s ingebouwd. Wil je toch een basismodel dan is het gebruik ervan gewoon gedeactiveerd.

Een andere vorm om het KOOP te verleggen tot nadat de klant zijn product heeft ontvangen is het ‘anticipatory shipping’ van Amazon. De e-commercegigant stuurt alvast pakjes de weg op naar gebieden waar het denkt de meeste kans te hebben dat er een bestelling uit zal volgen. Als er een order komt, wordt het pakje heel snel bij die klant afgeleverd. Komt er toch geen order dan krijgt een klant waarvan Amazon denkt dat hij dat product wel zal kopen het pakje ongevraagd geleverd. Wil hij het houden, betaalt hij en anders kan hij het kosteloos terugsturen.

Waarom zouden we ‘Ontkoppelen’?

Eigenlijk is ‘ontkoppelen’ een negatief woord. Het lijkt wel of we de klant loslaten.

Is het daarom niet beter om te spreken van een ‘KlantenOrderPunt’? We ontkoppelen niet meer, maar gaan een permanente relatie aan met onze klant. Dit is het geval wanneer je producten gaat aanbieden als een dienst. De klant betaalt dan voor het gebruik, en het nut dat hij van die dienst heeft.

Hij zal geen verlichtingsarmaturen meer kopen, maar betalen voor het licht dat de medewerkers ‘consumeren’. Het is aan de leverancier om in te staan voor het onderhoud, verbruik en alle andere directe en indirecte kosten. Verhuurmogelijkheden bestaan al lang, maar door het inbouwen van verschillende sensoren, ontstaan voordelen voor klant én leverancier. Een éénmalige verkoop wordt dan een langdurige dienstverlening met meerdere contactmomenten.

All icons © The Noun Project – used under CC license
Planning by monkik from the Noun Project
Construction materials by Rflor from the Noun Project
Engine gears by Juraj Sedlák from the Noun Project
Customer by priyanka from the Noun Project